Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Promovenda Eva Laplace van het Anton Pannekoek Instituut ontvangt de ET Outreach Award van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Ze krijgt de communicatieprijs voor haar project waarmee ze op een intuïtieve manier het leven van een ster in beeld wil brengen. Tot nu toe gebruiken alle lesmethodes daarvoor moeilijk te bevatten diagrammen, zoals het meer dan honderd jaar oude Hertzsprung-Russell-diagram
Screenshots van de prijswinnende software van Eva Laplace die het leven van een ster verbeelden. (c) Eva Laplace

De in Frankrijk geboren Eva Laplace maakte het programma omdat ze diverse soorten diagrammen, waaronder die van Hertzsprung-Russell verouderd, complex en moeilijk aan studenten uit te leggen vond. Ze wil haar software inzetten voor scholieren en mede-sterrenkundigen en hoopt dat haar software inzichtelijker en toegankelijker maakt wat er in sterren gebeurt.

TULIPS

Met het gereedschap van Laplace kunnen sterrenkundigen en leken niet alleen de grootte en de kleur van de ster bekijken. Ook andere eigenschappen zoals de veranderende samenstelling van een ster en de processen die plaatsvinden in de ster worden zichtbaar. Daarnaast zijn sterren gemakkelijk met elkaar te vergelijken.

Laplace gaf haar software de naam TULIPS: Tool for Understanding the Lives, Interiors and Physics of Stars. De software van Laplace laat de evolutie van een ster zien in korte filmpjes. De video's tonen niet alleen de evolutie en verschillende verbrandingsstadia van sterren, maar laten ook zien hoe die sterren er voor ons, vanaf de aarde uitzien. In de linkeronderhoek van het scherm zijn de oude, bekende diagrammen, zoals die van Hertzsprung-Russell zichtbaar.

Eva Laplace vult aan: 'TULIPS geeft ook inzicht in Kippenhahn-diagrammen die de structuur en evolutie van sterren laten zien en in diagrammen die meer over de samenstelling van een ster zeggen.'

Laplace gebruikte de programmeertaal Python en baseerde haar programma op modellen en simulaties van het MESA-simulatieplatform. Laplace wil haar tool de komende tijd uitbreiden zodat deze ook overweg kan met haar eigen specialisatie: de levensloop van dubbelsteren. Verder wil ze een webapplicatie maken en voorbeeldanimaties met veelvoorkomende stertypes produceren. Die applicatie en de filmpjes kunnen gebruikt worden door middelbare scholen en universiteiten. De programma's komen in de eerste helft van 2021 voor iedereen gratis beschikbaar.

Over de ET Outreach Award

De ET Outreach Award is een prijs van 5000 euro voor jonge sterrenkundigen met een goed idee voor communicatie met een groot publiek. De prijs bestaat sinds 2020, valt onder auspiciën van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) en is beschikbaar gemaakt uit het De Zeeuw-Van Dishoeck Fonds. Dat fonds is opgericht door Ewine van Dishoeck en Tim de Zeeuw, een echtpaar sterrenkundehoogleraren aan de Universiteit Leiden. Eva Laplace is de eerste winnaar van de jaarlijkse award. Ze ontvangt haar prijs (3500 euro als bijdrage aan projectkosten plus 1500 euro vrij te besteden) op 30 november 2020 en heeft een jaar de tijd om haar project uit te voeren.