Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Ieder jaar is medio december een van de grootste jaarlijkse meteorenzwermen aan de hemel te zien. Tijdens het hoogtepunt van de Geminiden zijn er (bij ideale waarneemomstandigheden) ruim 100 meteoren per uur zichtbaar. De Geminiden zijn 4-17 december actief en de activiteit bereikt een hoogtepunt vanaf halverwege de avond van 13 december tot aan zonsopgang op 14 december. Het API-outreachteam presenteert een livestream-event over de Geminiden op zondag 13 december.
Composite image of the Geminids, copyright Antoni Cladera
Samengestelde afmeelding van de Geminiden, copyright Antoni Cladera

De Geminiden zijn overal ter wereld zichtbaar (op voorwaarde dat de hemel helder is en de lichtvervuiling minimaal). Ze komen vanuit het sterrenbeeld Tweelingen, ook wel Gemini genoemd (afbeelding 2), waaraan deze meteorenzwerm zijn naam te danken heeft. Maar de meteoren kunnen overal aan de nachtelijke hemel verschijnen.

 

The constellation Gemini as shown in the planetarium programme Stellarium.
Afbeelding 2: Het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini), met daarin de heldere sterren Pollux en Castor. Beeld: Stellarium.

Wat zijn meteoren?

Een meteoor, ook wel een vallende ster genoemd, is een brokstuk dat vanuit de ruimte de atmosfeer van de aarde binnenkomt en daarbij de atomen in de atmosfeer eromheen laat oplichten. Daarbij smelt het grootste deel van de meteoor, maar als hij groot genoeg is, kan een deel ervan intact blijven en op het aardoppervlak belanden: dat noemen we een meteoriet.

Een meteorenregen wordt veroorzaakt door stof en gruis dat achter een komeet zweeft. De Geminiden vormen echter een zeldzame uitzondering op deze definitie. Zij worden geproduceerd door de stroom aan gruis in het spoor van de planetoïde 3200 Phaethon wanneer deze de zon nadert. De banen van de aarde en 3200 Phaethon zijn weergegeven in afbeelding 3, die duidelijk maakt waarom we de Geminiden elk jaar kunnen zien.

De meteorenzwerm Geminiden is niet alleen een geweldige gebeurtenis voor amateurastronomen, maar ook een bron van raadsels voor wetenschappers: normaal gesproken hebben planetoïden geen staart van gruis, dus waarom heeft 3200 Phaethon er dan wel een? Is 3200 Phaethon misschien een hybride rotsachtige komeet? En hoe is 3200 Phaethon ontstaan en in een baan om de zon terecht gekomen?

The orbits of the asteroid 3200 Phaeton, Earth and a few other solar system objects
Afbeelding 3: Banen in het zonnestelsel, inclusief de baan van 3200 Phaethon. Wanneer 3200 Phaethon de zon nadert, ontstaat er een staart aan gruis waar de aarde doorheen beweegt, met de meteorenzwerm Geminiden als resultaat. Beeld: Sky & Telescope.

Ik hoop dat je je deze december warm aankleedt en naar buiten gaat om een paar van deze prachtige meteoren te zien en op 13 december meedoet aan het livestream-event over de Geminiden van het API.