Voor de beste ervaring schakelt u JavaScript in en gebruikt u een moderne browser!
Je gebruikt een niet-ondersteunde browser. Deze site kan er anders uitzien dan je verwacht.
Een zelfgebouwde radiotelescoop met een oude tv-schotel
Akshathas zelfgebouwde radiotelescoop met een oude tv-schotel

Akshatha Gopinath zit in het eerste jaar van een radiosterrenkundig promotieonderzoek naar het optreden van radio transients bij lage radiofrequenties. “Momenteel observeer ik de zeer raadselachtige fast radio bursts”, vertelt Akshatha. “Het is nog steeds een mysterie waar die vandaan komen.” Voordat Akshatha bij het API kwam, bouwde ze als radiosterrenkundige in de dop met vrienden een radiotelescoop in haar achtertuin. Ze gebruikten daarvoor een oude tv-schotelantenne. “Hoewel hij van oude, goedkope onderdelen gemaakt was, kregen we hem aan de praat en konden we er de zon mee observeren. Het was een prachtige mix van techniek en astronomie, en mijn liefde voor radiosterrenkunde kon niet meer stuk.”

Dr. Nathalie Degenaar, universitair docent, onderzoekt neutronensterren en zwarte gaten. In haar onderzoek probeert ze openstaande vragen over het heelal te beantwoorden, zoals hoe de binnenkant van een neutronenster eruitziet en hoe neutronensterren en zwarte gaten grote hoeveelheden energie aan hun omgeving kunnen afgeven. Ook probeert ze aan de hand van neutronensterren en zwarte gaten (het eindpunt van het leven van een ster) te begrijpen hoe de sterren van een dubbelster samen bestaan voordat ze op elkaar botsen. Hiervoor ontwerpt Nathalie samen met haar onderzoeksgroep nieuwe methoden, die meer mogelijkheden bieden dan de standaardexperimenten. Onlangs is haar allereerste promovendus cum laude gepromoveerd. “In zijn persoonlijke bedankje in mijn exemplaar van zijn gedrukte proefschrift schreef hij dat hij zoveel waardering had voor de manier waarop ik mijn onderzoeksgroep leid. Hij wilde dat later in zijn academische carrière ook zo gaan doen”, vertelt Nathalie. “Blijkbaar ben ik erin geslaagd om in mijn onderzoeksgroep een warme en inclusieve sfeer te creëren waarin we allemaal als wetenschappers kunnen floreren. Zijn woorden maakten me ongelooflijk trots.”

Dr. Antonija Oklopčić kwam vorig jaar als MacGillavry Fellow bij het API. In haar onderzoek simuleert ze de evolutie van exoplaneten en test ze voorspellingen met behulp van waarnemingen van hun atmosfeer. Antonija wil met name begrijpen wat het betekent voor de atmosfeer en de evolutie van een planeet als die heel dicht bij haar ster staat. Antonija’s belangstelling voor exoplaneten is gewekt tijdens haar promotieonderzoek, ook al hield haar begeleider zich meer bezig met andere gebieden van de sterrenkunde. “Ik had het geluk dat mijn begeleider me aanmoedigde om te onderzoeken wat ik zelf interessant vond”, zegt Antonija. “Ik ben erg dankbaar en trots dat ik de kans heb gekregen om mijn eigen pad uit te stippelen, hoewel het vooral in het begin niet makkelijk was om zelfstandig mijn loopbaan op een nieuw terrein van de grond te krijgen.”

Dr. Samaya Nissanke is universitair hoofddocent bij GRAPPA en ook aan het API verbonden. Samen met haar onderzoeksgroep houdt Samaya zich bezig met de fysica van gravitatiegolven en multimessenger-astronomie. Ze combineert bijvoorbeeld waarnemingen van zwaartekrachtgolven met elektromagnetische waarnemingen om astrofysische verschijnselen te verklaren. Haar onderzoek is gericht op de meest energetische gebeurtenissen in het heelal: paren van zwarte gaten of neutronensterren die op elkaar botsen en zwaartekrachtgolven produceren, en ook elektromagnetische straling die we kunnen waarnemen met instrumenten op aarde en/of in een baan om de aarde. Samaya speelde een rol bij GW170817, de eerste multimessenger-ontdekking van de botsing van een neutronendubbelster: “Soms moet ik me nog in mijn arm knijpen om te beseffen dat het allemaal echt is, dat alle theoretische artikelen en simulaties waar ik aan werkte, in 2017 werkelijkheid werden bij deze spectaculaire en ongelooflijk mooie gebeurtenis! Al mijn activiteiten culmineerden in mijn werk achter de schermen voor de multimessenger-ontdekking en in de coördinatie en het co-auteurschap – met meer dan 3000 mede-auteurs! – van de vervolgdelen van de paper over röntgen- en radiostraling en UVOIR.”

Annelotte Derkink onderzoekt als tweedejaars promovendus de zwaarste sterren van het heelal en hoe het mogelijk is dat dergelijke sterren kunnen ontstaan. Voordat deze zware sterren exploderen in een enorme supernova, geven ze grote hoeveelheden energie aan de ruimte af en zorgen zo voor de elementen die nodig zijn om nieuwe sterren en planeten te vormen. “Ze spelen een cruciale rol in het heelal”, zegt Annelotte. Meer specifiek werkt Annelotte aan de observatie van zware sterren die kort geleden in een wolk zijn ontstaan. Haar doel is om de variabiliteit van het omringende materiaal te karakteriseren en te bestuderen, en op die manier belangrijke aanwijzingen te verkrijgen over hoe deze sterren worden gevormd. Als jonge wetenschapper weet Annelotte inmiddels dat dingen soms anders lopen dan je had gedacht, hoe hard je ook werkt. “Maar nu ik terugkijk, zie ik hoeveel ik heb geleerd. Ik ben trots dat ik de focus heb vastgehouden en dat ik lering heb kunnen trekken uit hoe de dingen zijn gegaan.”

Dr. Gibwa Musoke is postdoc-fellow aan het NOVA Virtual Institute of Accretion. Ze onderzoekt zwarte gaten die zich voeden met omringend materiaal en zo voor zeer efficiënte hoge-energieprocessen zorgen. Sommige zwarte gaten zijn omgeven door een accretieschijf. “Materiaal in de binnenste gebieden van zo’n schijf kan met geweld worden uitgestoten in de vorm van krachtige, zeer geconcentreerde, snel bewegende uitwaartse stromen, de zogenaamde jets”, vertelt Gibwa. Ze wil vooral graag begrijpen hoe deze jets ontstaan en waarom ze op deze manier optreden. Ook wil ze doorgronden hoe de schijf met materiaal rondom het zwarte gat de vorming van de jets beïnvloedt. Gibwa ontving voor dit onderzoek een fellowship van het NOVA Virtual Institute of Accretion, om simulaties van deze systemen uit te voeren en zo antwoorden op deze interessante vragen dichterbij te brengen.

Het thema van de Internationale Vrouwendag van dit jaar is ‘Choose to Challenge’. Het is belangrijk dat we allemaal even de tijd nemen om de prestaties van vrouwen om ons heen te waarderen en te vieren, en dat we ons best doen om gendergelijkheid te bevorderen en een gezonde en inclusieve wereld voor iedereen te creëren. Dat lukt niet als we tevreden achteroverleunen. We zullen actief vooroordelen aan de kaak moeten stellen. Ik vroeg de vrouwen die ik interviewde ook wat Internationale Vrouwendag voor hen persoonlijk betekent.

  • Nathalie: “Voor mij symboliseert Internationale Vrouwendag iets veel breders dan gelijke behandeling van vrouwen. Voor mij gaat het om rechtvaardigheid voor alle mensen, ongeacht achtergrond, leeftijd, geslacht, seksualiteit, religie of persoonlijkheid. Speciale dagen als deze leiden tot aandacht voor de vele bestaande ongelijkheden, en hopelijk tot gerichte actie. Ik hoop dat Internationale Vrouwendag mensen stimuleert om open te zijn naar elkaar, en elkaar respect en bewondering te tonen. Om binnen het thema van dit jaar te blijven: ik kies ervoor om vooroordelen aan de kaak te stellen.”
  • Antonija: “Internationale Vrouwendag is voor mij een belangrijke herinnering dat vele vrijheden en kansen die ik vandaag geniet, niet als vanzelfsprekend mogen worden beschouwd. Generaties vrouwen hebben gevochten en vechten nog steeds voor ons recht om te werken en te stemmen, en om een eind te maken aan discriminatie op grond van geslacht. Ik vind het thema ‘Choose to Challenge’ mooi, omdat het ons eraan herinnert dat wij allemaal kunnen en moeten meedoen door de ongelijkheid aan de kaak te stellen die nog steeds in alle aspecten van het leven bestaat.”
  • Samaya: “Ik kies ervoor om te blijven luisteren naar de volgende generatie vrouwelijke sterrenkundigen en natuurkundigen en hen te steunen en te begeleiden, terwijl zij onze gemeenschap veranderen met hun vastberadenheid en assertiviteit. Ik kies ervoor om te blijven leren over hokjesoverstijgende perspectieven, en om mezelf te blijven stimuleren om onze gemeenschap rechtvaardiger, inclusiever en diverser te maken.”
  • Annelotte: “Internationale Vrouwendag is belangrijk omdat deze dag gelijke kansen voor iedereen onder de aandacht brengt. Ik ben dankbaar dat we bij het API en aan de UvA fantastische en succesvolle vrouwelijke rolmodellen hebben. Daardoor voel ik mij als vrouw gesterkt en kan ik ervoor kiezen de maatschappelijke normen aan de kaak te stellen.”
  • Gibwa: “Internationale Vrouwendag is belangrijk omdat we de prestaties van vrouwen over de hele wereld kunnen eren en omdat vrouwen worden aangemoedigd om hun stem te laten horen.”