Zware sterren en ruimtelijk opgeloste sterrenpopulaties
Hoe we zware sterren bestuderen
We initiëren, voeren uit en nemen deel aan ultraviolet / optisch / infrarood spectroscopisch onderzoek, radio continuüm programma's en geautomatiseerde onderzoeken naar eenmalige, onregelmatige of periodieke ster-fenomenen. Hiervoor gebruiken we faciliteiten op de grond en in de ruimte. Deze waarnemingen, aangevuld met detecties van zwaartekrachtgolven, verbeteren onze theorieën over:
- sterevolutie, inclusief dubbelster- en driedubbelster-interacties en de vorming van compacte objecten
- sterwinden en jets
- menging- en transportprocessen in het inwendige van sterren
- overdracht van massa en impulsmoment in dubbelstersystemen
- dynamische interacties in sterrenhopen
Ons theoretisch onderzoek richt zich op het gebruik en de ontwikkeling van sterevolutiecodes, zowel gedetailleerde als snelle codes, om de vorming en evolutie van (binaire en drievoudige) sterren te bestuderen. Modellen van steratmosferen en circum-stellaire schijven stellen ons in staat om sterren en hun directe omgeving te karakteriseren.
Toekomst
We willen verre Melkwegstelsels waarnemen om populaties van zware sterren te onderzoeken in een breed scala van typen sterrenstelsels, galactische potentiaalvelden en chemische samenstellingen. Zo zullen we meer leren over de invloed van deze omstandigheden op stervorming en -evolutie, en hoe deze condities de eigenschappen en frequentie van supernovae, compacte objecten en zwaartekrachtgolven beïnvloeden.
Wij leiden de Nederlandse bijdrage aan de ontwikkeling van MOSAIC, de optische/nabij-infrarode multi-object spectrograaf voor de 39m-Extremely Large Telescope die in 2032 in gebruik zal worden genomen. Met ons theoretische werk blijven we ons richten op het verleggen van de grenzen van kwantitatieve spectroscopie van steratmosferen en circum-stellaire schijven, reconstructie van het dynamische gedrag van sterrenpopulaties en modellering van de evolutie van (dubbel- en driedubbel) sterren.
Trefwoorden
Massive stars, star birth, galaxy evolution, hot stars, optical/infra-red spectroscopy, stellar winds, internal mixing, binary interaction
Faciliteiten
Nu: VLT, WHT, INT, HST, ALMA, JWST, GAIA, aLIGO, Chandra, XMM-Newton, XRISM, (software), MESA, TRES, Kiwi-GA/FASTWIND, CMFGEN
Toekomst: ELT, BlackGem, transient survey machines