In 1961 stuurde de Sovjet-Unie kosmonaut Joeri Gagarin met de Vostok 1 de ruimte in om een baan om de aarde te maken. Deze geheel automatisch uitgevoerde baan duurde 108 minuten. Het was de eerste keer dat een mens naar de ruimte reisde en dit vieren we op 12 april.

Nog geen maand later lanceerden de Verenigde Staten de Freedom 7, die de astronaut Alan Shepard aan boord had. In tegenstelling tot Joeri Gagarin had Alan Shepard wel enige controle over het ruimteschip en dan met name over de vluchthoogte. De Freedom 7 was drie keer zo klein als het ruimteschip Vostok van de Sovjet-Unie. Gagarin had een volle baan (full orbit) om de aarde uitgevoerd terwijl Shepard met de Freedom 7 een suborbitale vlucht maakte: een ruimtevlucht waarbij het schip wel de ruimte bereikt, maar waarbij de baan de atmosfeer van de aarde kruist (afbeelding 2). De Freedom 7 maakte geen volledige omloop en de vlucht duurde slechts een kwartier.

In 1962 stuurde de VS John Glenn aan boord van de Friendship 7 de ruimte in om de eerste Amerikaanse baan rond de aarde te voltooien. De Sovjet-Unie stuurde in 1962 meer kosmonauten de ruimte in, en in 1963 zelfs de eerste vrouw: Valentina Teresjkova aan boord van de Vostok 6. Valentina is nog steeds de enige vrouw die alleen door de ruimte heeft gevlogen, en met een leeftijd van 26 is ze ook de jongste. Tijdens Teresjkova’s missie van circa drie dagen ging ze maar liefst 48 keer de aarde rond! De foto’s die Valentina tijdens haar missie van de horizon van de aarde heeft genomen zijn later gebruikt om aerosollagen in de atmosfeer vast te stellen. De VS stuurde in 1963 ook een aantal astronauten de ruimte in. Het land stuurde zelfs twee raketaangedreven luchtvaartuigen met de naam North American X-15 naar de “rand van de ruimte”, de internationaal erkende “Kármánlijn” op 100 km hoogte.

De volgende mijlpaal was de allereerste ruimtewandeling in 1965, door de Rus Aleksej Leonov. Hij was in totaal 12 minuten en 9 seconden buiten het ruimtevaartuig en hij was daarbij de hele tijd verbonden met een lijn van 4,8 meter. Terwijl hij buiten was zwol zijn ruimtepak zo op dat hij moeite had om het ruimteschip weer in te komen.

In 1968 stuurde de VS met succes de eerste astronauten in een baan om de maan en in 1969 wist dit land ook de eerst mens op de maan te zetten. Deze prestaties kwamen tot stand tijdens de Apollo-missies van de VS.

In plaats van hun krachten te bundelen, bleven de Sovjet-Unie en de VS gedurende de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw in een ruimtewedloop verwikkeld. Aan het eind van de Koude Oorlog, in 1991, begonnen de VS en Rusland samen te werken in ruimteprogramma’s en dit werd later geconsolideerd toen het door de VS geplande ruimtestation “Freedom” werd omgedoopt tot het Internationaal Ruimtestation (ISS) zoals we dat tegenwoordig kennen. Het ISS is recordhouder wat betreft de langste periode van onafgebroken menselijke aanwezigheid in de ruimte.