Hier en daar wordt helaas wel een beetje overdreven hoe ontzettend uniek en/of spectaculair dit is, vandaar deze blogpost. We schrijven bijvoorbeeld momenteel februari 2025. In mei 2024 maakten we een instagram reel, voor de vorige unieke spectaculaire planetenparade:

Uniek?

Maar is dit dan nu niet een heel bijzondere tijd, met zoveel planetenparades? Welnee. Laat ons het uitleggen:

De planeten draaien met zijn allen om de zon, de één wat sneller dan de ander, en met een aantal planeten met een baan tussen die van ons en de zon in (Mercurius, Venus) en een aantal aan de buitenkant: Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Omdat het zonnestelsel is ontstaan uit een schijf van stof en gas, volgen alle planeten (en de zon en maan) min of meer hetzelfde pad aan de hemel: De ecliptica. Dus er hoeft niet heel veel te gebeuren om ze ‘allemaal op 1 lijn’ te laten staan.

Hier een tweetal schematische weergaven vanaf de NASA website. Klik op de afbeeldingen om te vergroten.

En dan wat dat betekent voor onze sterrenhemel:

Onderstaande afbeelding, gemaakt in het (gratis!) programma stellarium, laat de sterrenhemel zien op 12 februari. De rode lijnen zijn de paden van de planeten, de oranje lijn is de ecliptica. De oplettende kijker merkt op dat Neptunus er niet bijstaat. Dat klopt, omdat de planeet zo zwak is dat de gebruikersinterface van Stellarium het niet de moeite vond om hem uit te lichten.

Dan is er ook nog een beetje gespeeld met de instellingen om het zo duidelijk mogelijk te laten zien, door de atmosfeer ‘uit te zetten’. Als we de atmosfeer (en daarmee zonlicht) aanzetten, krijg je een heel ander beeld:

Dat betekent dat deze iets minder felle planeten dus al niet zichtbaar zijn door de gloed van de ondergaande zon. In het geval van Saturnus is dit tijdelijk: Tijdens zijn oppositie (het moment dat hij het best zichtbaar was omdat hij dan tegenover de zon staat gezien vanaf de aarde) was Saturnus een stuk feller.

Hoe uniek is dit nou? Wel, over een jaar hebben we weer een planetenparade, alleen doet Saturnus dan niet mee:

En MOET je kijken op <specifieke datum> ? Ook dat hoogstwaarschijnlijk niet. Het is bijvoorbeeld wel zo dat op 24 februari Saturnus en Mercurius erg dichtbij elkaar staan, maar waarschijnlijk is dat lastig te zien in de gloed van de ondergaande zon.

En kun je alle planeten in 1 blik zien? Ook dat niet, op het moment dat je naar Venus aan het kijken bent, is Mars achter je.

Niks aan dus?

Nou nee, dat ook weer niet! Dit is en blijft een prachtige periode om te leren waar de planeten staan, dat je ze gewoon met je eigen ogen kunt zien, en hoe je onderscheid kunt maken tussen een planeet en een ster. In het kort: Planeten twinkelen een stuk minder dan sterren! En je kunt met apps als het eerder genoemde Stellarium maar bijvoorbeeld ook Starwalk of Skysafari een indicatie krijgen waar je moet kijken.

Voor ons astronomen en astrofotografen is het daarnaast een geweldige mogelijkheid om foto’s te maken en onderzoek te doen, en om de mensen in Amsterdam hiervan ook mee te laten genieten. Daarom zullen we in de komende periode met onze telescopen de stad ingaan als het helder is, om voorbijgangers te laten meegenieten van de schoonheid van het heelal. Om up-to-date te blijven van wanneer dit gebeurt, kun je ons volgen op Bluesky, TikTok en Instagram.